Yargıtay kararında öncelikle davacının talepleri, ardından ihlalde bulunduğunu iddia ettiğimiz kişinin savunmaları ve ilk mahkemenin kararı bulunmaktadır. Mahkeme kararının ardından taraflardan birinin itirazları üzerine gidilen Yargıtay’ın nihai kararı bulunmaktadır. Yargıtay mahkeme üyelerinin arasında bir fikir ayrılığı olması halinde üyelerden bir kimse karşı oy vererek fikirlerini paylaşmaktadır.
YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİ
Esas Numarası: 2005/11995
Karar Numarası: 2006/12252
Karar Tarihi: 27.11.2006
Taraflar arasında görülen davada davacı vekili, müvekkilinin profesyonel fotoğraf sanatçısı olduğunu “Mardin” üzerine yaptığı çalışmalardan oluşan koleksiyonunun davalı tarafından düzenlediği etkinlikte Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı unvanı ve logosu altında “Taşın ve İnancın Şiiri Mardin Fotoğraf Sergisi – Bünyad Dinç” yazılı bir tabela ile müvekkiline ait 30 adet fotoğrafın sergilendiğini, müvekkilinin eserlerini sergileme hakkını kimseye devretmemiş olduğunu, davacı ile dava dışı kurumlar arasındaki sözleşmelerin müvekkilini bağlamayacağını, müvekkilinin Fikir ve Sanat Eserler Kanunu’nun (FSEK) 14, 22 ve 24. maddelere dayalı haklarının ihlal edildiğini, müvekkilinin eserlerinin kullanım izinlerini Amerikan Doları cinsinden ücretlendirdiğini ileri sürerek, 68. maddeye dayalı üç kat talep hakları da bulunduğunu ileri sürerek, 22.500 Amerikan Doları veya bu kabul edilmezse bu tutarın Türk Lirası karşılığı ile 3.000.000.000 TL manevi tazminatın davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, müvekkilinin gerçekleştirmek istediği organizasyon için dava dışı FYM …. Ltd. Şti ile anlaştığını, anılan şirketin kongrede düzenlenecek sergi konusunda Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı ile anlaştığını, bu vakıf ile davacı arasında yapılan anlaşma ile davacının telif hakkını vakfa devretmiş olduğunu, bu konuda tüm ücretleri ödemiş olduklarını, davanın muhatabı olmadıklarını savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve dosyadaki belgelere göre, benimsenen bilirkişi raporu doğrultusunda, davaya konu fotoğrafların eser vasfında olduğu, davacı ile dava dışı vakıf arasındaki anlaşmanın çekilecek fotoğraflar için yani henüz fotoğraflar meydana getirilmemiş iken düzenlenmiş olması nedeniyle FSEK 48/3 maddesi uyarınca batıl olduğu, bu durumda mali hakların davacıda olup, 52. maddeye uygun bir devir bulunmadığı ve davacının mali haklarının davalı tarafından ihlal edildiği, her fotoğraf için talep edilebilecek mutad bedelin 200 Amerikan Doları olduğu, fotoğrafçılar için ayrı bir meslek birliği bulunmadığından bilirkişilerin bu konudaki beyanına itibar edildiği, davacının 68. maddeye göre üç kat talep hakkı da bulunduğu, serginin davacının şeref ve itibarını zedeleyecek mahiyette olmadığı gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile 18.000 Amerikan Doları maddi tazminatın davalıdan tahsiline, manevi tazminat isteminin reddine karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına ve aynı resimlerle ilgili İstanbul 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin 2002/306 esas, 2004/426 karar sayılı benzer davada bedelin fotoğrafçılar derneğinden sorulmuş olmasına ve taraflar arasında farazi sözleşme ilişkisinin bulunduğunun kabulü gerektiğinden, yabancı para üzerinden karar verilmesinde de bir usulsüzlük bulunmamasına göre, davalı vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanması gerekmiştir.
KARAR İNCELEMESİ : Kararda davacı fotoğrafçı ile vakıf arasında bir anlaşma var ise de bu anlaşma imzalanırken fotoğrafçı henüz eserleri yaratmamış yani Mardin fotoğraflarını çekmemiştir. (Nihayet bir Yargıtay kararında eser tartışmasına girilmemiş, hali hazırda fotoğrafların eser olduğu kabul edilmiştir.) (Kararda vakıf ile fotoğrafçı arasındaki anlaşmanın içeriğini görememekteyiz.) Ancak fotoğrafçının vakıf ile anlaşma yapması diğer dava dışı şirketler de anlaşma yaptığı ya da telif haklarını devrettiği anlamına gelmeyecektir.
FSEK Madde 48 – (1) “Eser sahibi veya mirasçıları kendilerine kanunen tanınan mali hakları süre, yer ve muhteva itibariyle mahdut veya gayrimahdut, karşılıklı veya karşılıksız olarak başkalarına devredebilirler. (2) Mali hakları sadece kullanma salahiyeti de diğer bir kimseye bırakılabilir. (3) Yukardaki fıkralarda sayılan tasarruf muameleleri henüz vücuda getirilmemiş veya tamamlanacak olan bir esere taallük etmekte ise batıldır.” Denmiştir.
Maddenin 3. Fıkrasının kısaca anlamı; “Eserin henüz meydana getirilmemesi halinde devir işlemleri geçersizdir” denmektedir.
Ayrıca FSEK Madde 52 – “Mali haklara dair sözleşme ve tasarrufların yazılı olması ve konuları olan hakların ayrı ayrı gösterilmesi şarttır” denmiştir.
Maddede kısaca devir hakkı kullanılırken yazılı olması gerektiği belirtilmiştir. Buradan hareketle Mardin fotoğraflarını henüz çekmeyen fotoğrafçı, eserleri meydana getirmediği için eserin mali haklarını devredemez, devretse bile geçersiz sayılır. Fotoğrafçının mali haklarının ihlal edilmesi nedeniyle fotoğraf başına hesaplanan bedelin 3 katına kadar tazminat hakkının olduğunu da daha önceki yazı içeriklerinden görmüştük. Yargıtay kararının verildiği tarihte fotoğrafçılar odası olmadığından bir bilirkişiye sorulup 1 eserin 200 Amerikan Doları üzerinden hesaplama yapılarak maddi tazminata hükmedilmiş ve manevi tazminat reddedilmiştir.
Yargıtay kararı içeriğinde yine en çok dikkatimi çeken başka bir noktaya değinmek istiyorum. Evet Kanun belli, mali haklar eser yaratılmadan devredilemiyor ve devredilse bile geçersiz sayılıyor, eserin değerinin 3 katı kadar maddi tazminat talep edilebiliyor ve şeref ve haysiyeti bozacak bir unsur yok ise manevi tazminat reddediliyor.
Peki ya siz Sayın Profesyonel Fotoğrafçı dostlarım; her ne kadar Yargıtay kararının oluştuğu tarihte bir oda mevcut değilse de şu anda mevcut olan İzmir Fotoğrafçılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası ne kadar aktif? Aktif ise denetimleri yapılıyor mu? Denetimleri yapılıyorsa da bu miktarlar (bir eserin mali değeri) neye göre nasıl belirleniyor? Bu konuda üyelerin beyanı dikkate alınıyor mu? Profesyonel fotoğrafçıların bu odaya kaydı zorunlu mu?
Diyeceğim o ki; eğer ki bir uyuşmazlık yaşanılırsa bu odayla bağlarınızı güçlü tutmak gerekecek, her şey bu odanın belirleyeceği miktarda yatıyor.
Saygılarımla
17 Ocak 2020 - www.arthenos.comAv.Fulden ELVERİR
Profilde paylaştığım Mardin fotoğrafı sevgili arkadaşım Özgecan Doğan Tezcan vasıtasıyla sizlerle buluşmuştur. Katkıları için kendisine çok teşekkür ederim.
Sayfayı okumak için tıklayınız >